Wednesday, July 30, 2025

चाणक्य नीति भाग 1 – चाणक्य के जीवन परिचय आ नीति के मकसद

चाणक्य नीति भाग 1 – चाणक्य के जीवन परिचय आ नीति के मकसद

भारतीय इतिहास में कुछ अइसन नाम बा, जे समय के सीमा पार क के आजुओ प्रासंगिक बाड़न। ओहमे एक प्रमुख नाम ह – चाणक्य, जेकरा के विष्णुगुप्तकौटिल्य के नाम से भी जानल जाला।

ओहनी के लिखल ग्रंथ – "अर्थशास्त्र""चाणक्य नीति" – आजुओ राजनीति, नेतृत्व, प्रबंधन आ व्यक्तिगत जीवन में रास्ता देखावेला।

ई लंबा सीरीज़ के पहिलका भाग में हम जानब:

  • चाणक्य के हउवन?

  • चाणक्य नीति का ह? आ एकर मकसद का रहल?

Saturday, November 4, 2023

भोजपुरी रतन डॉ राम विचार पाण्डेय,

जीवन और पृष्ठभूमि

"जागऽ ए भोजपुर, जागि उठऽ, पूरब में धउरत लाली बा" जेसी की कविता एक नवजागरण की ज्योति है, उसी की कौंध के छानी के ज्योंति जीवन पर जोर दीके भोजपुरी के गौरव की पहचान में कायमाब छोड़ा जाता है।

जन्म और शिक्षा

डॉ. राम विचार पाण्डेय जी का जन्म 2 मार्च 1900 को उत्तर प्रदेश, उत्तर प्रदेश के बलिया जिले के गावों दामोदरपुर (गढ़वाड़) में हुआ था। उनके माता का नाम रुक्मिणी देवी और पिता का नाम हरि नारायण पाण्डेय था।

चिट्ठे साल की उम्र से ही उन्होंने हिंदी और भोजपुरी की कविताएं लिखना शुरू कर दी की जीवन के और जगीवन की गंदाई में एक खास चिहर की छाप छोड़ गए।

जनम, पढ़ाई आ चिकित्सा के संघर्ष

डॉ. राम विचार पाण्डेय जी के जनम 2 मार्च 1900 के, उत्तर प्रदेश के बलिया जिला के दामोदरपुर (गढ़वांड़) गांव में भइल रहे। उहाँ के माई के नाम रुक्मिणी देवी आ बाबूजी के नाम हरि नारायण पाण्डेय रहल। बचपन से ही डॉ. पाण्डेय जी में विद्या, अनुशासन आ साहित्य के गहिरा लगाव रहल।

बहुत कम उमिर में—चिट्ठे बरिस के रहबें तबे—हिंदी आ भोजपुरी में कविता लिखे लागलें। जीवन के सुख-दुख, समाज के सच्चाई आ लोक-मन के संवेदना उनकर रचना में गूंजे लागल, जवना से उ जीवन के गहराई में उतर गइलें।

सन् 1920 में छपरा जिला स्कूल से मैट्रिक पास कइला के बाद, ऊ कोलकाता चल गइलें, जहाँ प्रसिद्ध आयुर्वेदाचार्य गणनाथ सेन सरस्वती जी के सान्निध्य में आयुर्वेद के पढ़ाई शुरू कइनीं। 1930 में बलिया में आयुर्वेदिक इलाज के प्रैक्टिस चालू भइल। उनका चिकित्सा सेवा के जल्दे मान मिलल, लोग उन्हें भरोसे के डॉक्टर माने लागल।

बाकिर कुछ एलोपैथिक डॉक्टरन के ई तंज—"पाण्डेय जी त एमबीबीएस नइखन"—उनका आत्मसम्मान पर चोट कइलस।

एही बात से प्रेरित होके पाण्डेय जी 62 बरिस के उमिर में इंटरमीडिएट के परीक्षा पास कइलें, आ प्री-मेडिकल टेस्ट देके दरभंगा मेडिकल कॉलेज में दाखिला लेबे खातिर प्रयास कइलें। उमिर जादे होखला का कारण से कॉलेज से मना हो गइल, बाकिर ऊ हिम्मत ना हारलें। कोर्ट में केस लड़े के ठानीं, आ फैसला जब ऊ लोग के पक्ष में आइल, त 63 बरिस के उमिर में एमबीबीएस में दाखिला मिलल।

कुछे साल में पढ़ाई पूरा करके डिग्री लिहलें आ फेर एलोपैथी में भी वैसा ही कुशल बन गइलें जइसन आयुर्वेद में रहलें। एके साथे आयुर्वेद आ एलोपैथी दुनों में निपुण चिकित्सक बन के उ आपन अलग पहचान बनवलें।

Tuesday, January 10, 2023

भोजपुरी में उपयोगी वाक्यांश (Phrases)

भोजपुरी में उपयोगी वाक्यांश (Phrases)

I miss you                                  तोहार बड़ी याद आवे ला 

I love you                                  हम तोहसे प्यार करेनी 

Get well soon                           जल्दी से ठीक हो जाई

Leave me alone                       हमके अकेले छोड़ द

Call the police!                        पुलिस को बुलाव

 Welcome                                 आईं ना 

How are you?                          का हाल बा? 

Reply to 'How are you?'        सब बढ़िया बा 

Long time no see                    बड़ी दिन से भेंट ना भईल ह 

What's your name?              तोहार नाव् का बा?

My name is ......                     हमार नाव् ... .......ह

Where are you from?           तु कहाँ से हव? 


Pleased to meet you             तोसे मिल कर अच्छा लागल 

Good morning                     राम राम 

Good luck                            किस्मत बढ़िया रहे

Have a nice day                   बढ़िया दिन रहे 

Happy journey                   सफ़र बढ़िया रहे 

No                                        ना 
 
I don't know                       हमके नइखे मालूम 

I understand                      हम समझतनि 

I don't understand            नइखे समझ में आवत 

Please speak more slowly   तनि आहिस्ता आहिस्ता बोलअ 

Please say that again         तनि दुबारा कह 

Please write it down         एहके लिख ल त

Do you speak Bhojpuri?    तु भोजपुरी बोले ल? 

Yes, a little                          हाँ, तनि तनि 

Speak to me in Bhojpuri     हमरा से भोजपुरी में बात करअ


Excuse me                         माफ़ करीं 

How much is this?           इह केतना के ह? 

Sorry                                माफ़ करीं 

 
Would you like to dance with me?    हमरा साथे नाचे के चाहतड़? 

                                                              हमरा साथे नाचे के चाहतडु? 



Monday, July 12, 2021

हंसना जरूरी है 😜🔫


Fully latest

अस्पताल में एक बच्चा पैदा होते ही नर्स से बोला :- भूख लगी है नाश्ते में क्या है ?

नर्स :- लिट्टी चोखा

बच्चा :- ई का, दुबारा बिहार में आ गईनी का रे !!!! 


😜😜😂😂😂😜😃😊😄😉😛


एक बिहारी की तपस्या से प्रसन्न होकर

भगवान उसको अमृत देते हैं तो

वो मना कर देता है

भगवान - क्यों वत्स..अमृत क्यों नहीं पी रहे.

बिहारी -अभिये खैनी खाये हैं प्रभु।।


😜😃😃😃😃😃😊😊😜😝😛


अध्यापक - छात्र से -

भोजपुरी में अनुवाद करो ?-

दिल के टुकड़े टुकड़े कर के मुस्कुरा के चल

दिए.......

छात्र:- करेजवा के बुकनी बुकनी कर के दांत

चियार के चल देहलू...

😃😊😊😊😊😊😊😂😂😛😂


काँनवेन्ट स्कूल और सरकारी स्कूल के

बच्चों में क्या अंतर होता है आइये देखते हैं-

चिड़ियाधर मे काँनवेन्ट स्कूल के बच्चे-

Oh!wow monkey is sleeping, don't disturb

सरकारी स्कूल के बच्चे ...

" हऊ देख बनरा सुत्तल बा, मार ढेला सार

के!!!


😄😃😃😀😉😜

Thursday, April 4, 2019

भोजपुरी मुहावरा 1

  1. मियाँ जी दूबर काहे? शहर का अनेसा से।
    Hindi: मियाँजी दुबले क्यों हैं? शहर की चिंता में।
    English: Why is the man so thin? Because he worries about the city.
    Meaning: Worrying unnecessarily about things that don’t concern you.


  1. जवना खातिर अलगा भइनी, तवने मिलल बखरा।
    Hindi: जिससे अलग हुआ, उसी का हिस्सा मिला।
    English: The reason for my separation is now what I have been given as my share.
    Meaning: The very cause of pain has become your fate or reward.


  1. सौतिन के खीस कठौती पर।
    Hindi: सौतन की नाराज़गी, निर्दोष पर निकलना।
    English: Taking out the co-wife’s anger on someone innocent.
    Meaning: Misplacing your anger or taking revenge on the wrong person.


  1. कोढ़िया डेरावे थूक से।
    Hindi: कोढ़ी थूक से डराता है।
    English: A leper threatens with spit.
    Meaning: A powerless person makes empty threats.


  1. पांच कवर भीतर, तब देवता पित्तर।
    Hindi: पहले खुद का ध्यान, फिर दूसरों का।
    English: First take care of yourself, then think of gods or ancestors.
    Meaning: Self-care comes before social or ritual responsibilities.


  1. लंगटा पहिरी त का, आ बिछाई त का?
    Hindi: नंगे के पास पहनने को कुछ नहीं, बिछाने की बात ही क्या!
    English: A naked man has nothing to wear, what to say of a bedsheet?
    Meaning: You can’t expect anything from someone who has nothing.


  1. लुब लुब करे बहुरिया के जीव, कब हटसु सासू जे चाटीँ घीव!
    Hindi: बहू का मन मचल रहा, सास के हटने का इंतज़ार है।
    English: The daughter-in-law craves, waiting for the mother-in-law to move so she can lick the ghee.
    Meaning: Waiting for an opportunity to commit mischief once the obstacle is gone.


  1. आगे नाथ ना पाछे पगहा, बिना छान्ह के कूदे गदहा।
    Hindi: न आगे कोई बंधन, न पीछे कोई जिम्मेदारी।
    English: No rope in front, no tether behind — the donkey jumps around unchecked.
    Meaning: A person without responsibility behaves recklessly.


  1. चिरई के जान जाव, खवइया के सवादे ना!
    Hindi: मुर्गी मरी, फिर भी खाने वाले को स्वाद ना आया।
    English: The bird lost its life, yet the diner didn’t find it tasty.
    Meaning: All effort went to waste; thankless situation.


  1. दुलहवो के भाई, कनियवो के भाई!
    Hindi: दूल्हा और दुल्हन दोनों का भाई!
    English: Brother to both the bride and groom.
    Meaning: Someone trying to please or belong to both sides.


  1. एक त काली अपने गोर, ओपर से लिहली कमरी ओढ़!
    Hindi: खुद ही काली, ऊपर से और काला कम्बल ओढ़ लिया।
    English: Already dark, and added a dark blanket on top.
    Meaning: Adding insult to injury; worsening an already bad image.


  1. आपन छँवड़ी नीमन रहित त बिरान पारीत गारी!
    Hindi: अगर हम अच्छे रहते, तो कोई बुरा कहने की हिम्मत नहीं करता।
    English: Had we behaved well, strangers wouldn’t dare to abuse.
    Meaning: Blame yourself for the disrespect you get.


  1. अपना दुख से भइनी बाउर, के कूटी सरकारी चाउर?
    Hindi: खुद के दुख से पगला गए हैं, दूसरों का बोझ क्यों उठाएं?
    English: I’ve gone mad from my own sorrow, why care about government rice?
    Meaning: One burdened with personal issues can’t help others.


  1. जइसन कइलऽ हो कुटुम्ब, तइसन पवलऽ हो कुटुम्ब!
    Hindi: जैसा किया, वैसा ही परिवार मिला।
    English: As you behave with your family, so shall they be with you.
    Meaning: You get what you deserve.


  1. जवना हाँड़ि के झाप ना, ऊहाँ बिलाई के लाज ना!
    Hindi: जहाँ ढक्कन नहीं, वहाँ बिल्ली को शर्म नहीं।
    English: A pot without a lid invites the cat without shame.
    Meaning: A careless person becomes easy prey for the cunning.


  1. ना काम के ना काज के, दुशमन अनाज के।
    Hindi: न किसी काम का, बस अन्न का दुश्मन।
    English: Neither useful nor productive, only consuming valuable food.
    Meaning: Worthless person wasting resources.


  1. जब जइसन, तब तइसन। ना करे त मरद कइसन?
    Hindi: जो जैसा हो, उसी अनुसार व्यवहार करना चाहिए।
    English: Act according to situation, else what kind of man are you?
    Meaning: Courage means adapting and standing up when needed.


  1. तोरा बैल मोरा भैंसा, हम दूनों के संगत कइसा?
    Hindi: तुम्हारा बैल, मेरा भैंसा — कैसे बने हमारी दोस्ती?
    English: Your bull and my buffalo — how can we get along?
    Meaning: Mismatch of minds and values prevents friendship.


  1. एक लाख पूत, सवा लाख नाती, ओकरा घरे दिआ ना बाती।
    Hindi: लाखों संतानें, पर घर में अंधेरा।
    English: A million sons and grandsons, yet no lamp in the house.
    Meaning: Having much, yet lacking the most basic need.


  1. पोखरा में मछरी, नव नव कुटिया बखरा।
    Hindi: पोखरे में मछली नहीं, लेकिन बंटवारा शुरू!
    English: No fish in the pond, yet already dividing the catch.
    Meaning: Fighting over imagined or future benefits.


  1. चलनी दूसे सूप के जेमें बहत्तर छेद।
    Hindi: खुद में बहत्तर छेद, और दूसरों को दोष देता है।
    English: A sieve mocking a winnowing fan for its holes.
    Meaning: Hypocrite criticizing others for faults they too have.


  1. एह हाम‍‍ हूम में देवान जी के तजिया।
    Hindi: बात कुछ और, और उसमें देवता की तजिया घसीट दी।
    English: Dragging in the God’s effigy in an irrelevant debate.
    Meaning: Utterly unrelated remark or act.


  1. हँसुआ का बिआह में खुरपी के गीत।
    Hindi: हँसुआ की शादी में खुरपी का गाना!
    English: Singing spade’s song at the sickle’s wedding!
    Meaning: Irrelevant involvement or comment.


  1. इतर के पानी भीतर गइल, चुम्मा लेत में जात गइल।
    Hindi: इत्र तो शरीर में समा गया, लेकिन चुम्मा पर शर्म आ गई!
    English: Perfume soaked in, but a kiss brings false shame.
    Meaning: Pretending modesty after crossing all limits.


  1. खड़ा होखत कोड़, बइठत चिखुर।
    Hindi: खड़े हो तो फोड़ा, बैठे तो छाला — कोई राह नहीं।
    English: Standing brings boils, sitting brings blisters.
    Meaning: Caught in a no-win situation.

चाणक्य नीति भाग 1 – चाणक्य के जीवन परिचय आ नीति के मकसद

चाणक्य नीति भाग 1 – चाणक्य के जीवन परिचय आ नीति के मकसद भारतीय इतिहास में कुछ अइसन नाम बा, जे समय के सीमा पार क के आजुओ प्रासंगिक बाड़न। ओह...